در کاوشهای انجامشده در تپه چُغامیش در خوزستان،
مهری به دست آمد که یکی از سندهای مهم تاریخ موسیقی است
و درواقع کهنترین ارکستر جهان را نشان میدهد.
در این مهر ، گروهی نوازنده را نشان میدهد که تصویر چنگی بزرگ با نیمرخ نوازندهای در کنار آن دیده میشود.
نوازندهی دیگر در حال نواختن طبل است
و نوازنده سوم دو آلت شاخ مانند دارد که نشان میدهد در حال نواختن نوعی ساز بادی است
و نفر چهارم خوانندهای را در حال آواز خواندن نشان میدهد .
گرچه بسیاری از محققین از جنسیت این هنرمندان سخنی نگفتهاند
اما برخی چون تقی بینش معتقدند که اینان ، بانوان هنرمند ایلامی هستند .
آثار تاریخی دیگری که بیانگر جایگاه زنان در موسیقی ایران باستان است ، نیز وجود دارد .
از آن جمله :
در قرن هفتم قبل از میلاد ، زمان پیروزی آشوربانیپال( پادشاه آشور) بر ایلام ،
صحنههای جشنهای پیروزی به همراه اجرای موسیقی دستهجمعی بر روی کندهکاریها ثبتشده است
که در موزهی بریتانیا موجود است .
در این تصویر ۸ نفر نوازندهی چنگ ، دو نفر نوازندهی نای و یک نفر نوازندهی طبل دیده میشود
و گروه کر از شش نفر زن و نه کودک تشکیلشده است.
که مقام بالای خنیاگران با توجه به قرار گرفتن بیواسطه بعد از خدایان و شاهان مشخص است.
در حجاریهای طاقبستان زنان نوازنده در مکان بلندی در مقابل پادشاه دیده میشوند
و زنی هم در کنار شاه چنگ مینوازد.
و پشت سر پادشاه نوازندگانی دیده میشوند
که مشغول نواختن چنگ و انواع سازهای دیگر شبیه سرنا و طبل هستند
و چند رامشگر هم به خواندن آواز و دست زدن مشغولاند .
در طرف چپ طاقبستان هم که صحنهی شکارگاه، حجاریشده در قایقی چند زن نوازندهی چنگ دیده میشود.
جام نقرهای زرکوب شدهای در موزهی ایران باستان وجود دارد که مربوط به دوران ساسانی است
و زنی را در حال پایکوبی با چغانهای در دست نشان میدهد
و سه زن دیگر یکی سرنا ، یکی بربط و دیگری ارغنون مینوازد.
بر ویرانههای بیشاپور کازرون تصاویری کشف شده که مربوط به قرن سوم میلادی است
و به شیوهی موزاییککاری تهیهشده و بر روی یکی از این موزاییککاریها، زنی در حال نواختن چنگ دیده میشود.