تفاوت عود و بربط

اگرچه نامی که بر روی چیزی نهاده می شود ظاهرا امر پر اهمیتی به نظر نمی رسد
اما در مورد اشیاء و اماکن و… تاریخی که نام مربوطه به درازای یک تاریخ و پیشینه معرف شیئ یا مکانی بوده
ارتباط و اتصال عمیق هویتی ای میان نام و نامیده بوجود می آید
که نام از این حیث اهمیت ویژه یافته و به گونه ای معرف هویت و حقیقت وجودی نامیده است
بطوریکه با تغییر و یا تحریف نام به هویت و پیشینه نامیده امکان صدمه جدی بوجود می آید.
مثلا اگر فرضا تصمیم بگیریم که به سنتور دیگر سنتور نگوییم و این امر حدود نیم قرن ادامه پیدا کند
یقین بدانید که پنجاه سال دیگر برای آنکه اثبات کنیم این ساز همان سنتور ایرانیان بوده دچار چالش خواهیم شد
و مهمتر اینکه اگر امروز دست به این کار فرضی نزنیم
پنجاه سال دیگر اصلا لزومی نخواهد داشت که چیزی را ثابت کنیم.

آموزشگاه موسیقی

نام عود و نام بربت

آنچه درباره عود می دانیم آنستکه عود سازی ایرانی است
که نام ایرانی و اصلی آن بربت می باشد که اعراب آنرا عود می نامند.
ساختمان اصلی و اولیه عود اصیل ایرانی یا همان بربت اولیه دقیقا مشخص نیست
و آنچه امروز به عنوان میراث در دست داریم تنها شکل و ساختمانی است که از این ساز می شناسیم
و آنرا بربت می نامیم چرا که این ساز همان بربت ایرانی است
ولو اینکه در طول زمان یا توسط اعراب و یا خود ایرانیان دستخوش تغییراتی نیز شده باشد
که البته در تغییر یافتنش هم اطلاع دقیق در دست نیست.
خلاصه٫ سخن از یک ساز است با دو نامیکی نام ایرانی « بربت » که ما ایرانیان آن را بکار می بریم
و این ساز را بربت خطاب می کنیم چرا که اولا نامی ایرانی است و ثانیا نشانگر ریشه ایرانی این ساز است
و نام دیگر « عود » که نام عربی این ساز است و بیشتر اعراب از آن استفاده می کنند
و انصافا بسیاری از اعراب نیز بر اصلیت ایرانی آن اقرار دارند .

آموزش بربط

حدود سالهای هزار و سیصد هفتاد شش یا هفتاد و هفت استاد قنبری بربتی ساختند
که ساختمانش اندکی با بربت های موروثی تفاوت داشت
و خصوصا دسته ساز اندکی بلندتر و کاسه کمی کوچکتر شده بود.
استاد قنبری هرگز ادعایی مبنی بر نزدیکتر بودن طرحشان به ساختمان بربت اصیل ایرانی
و یا رجوع به مدرک تاریخی خاصی برای حصول به طرح جدیدشان مطرح نکرده اند
و تنها متذکر شدند که تغییرات موجود در ساختمان بربت جدیدشان را نیاز امروز موسیقی ایرانی دانسته اند
و آنرا عملی کرده اند که این امر به نظر نگارنده مستحق قدردانی و امتنان فراوان است .

آموزش عود

بهتر بودن یا نبودن بربت طرح استاد قنبری مهر در اینجا مورد بحث نیست
و قصد نگارنده فقط بحث روی مسئله نامگذاری و مرز بندی های لغوی مذکور بوده
و امیدوارم بزودی به این عمل که بجز صدمه بر پیکر تاریخ و فرهنگ ایران چیزی در پی نخواهد داشت پایان داده شود
و نام بربت به طور عام جهت اطلاق همه طرحهای این ساز چه طرح موروثی
و چه طرح های جدید مورد استفاده قرار گیرد تا در ادعای مستند ایرانی بودن این ساز خدشه وارد نگردد
و در صورت نیاز به اسامی مشخص کننده برای اطلاق طرح های مختلف
نامگذاریها به دلخواه انجام شود مثلا بربت سنتی یا موروثی بربت قنبری یا بربت دسته معمولی و دسته بلند و…….
اما نام بربت که در تاریخ ایران پیشینه و قدمتی دارد از روی طرح های موروثی این ساز حذف نگردد.