(تنبک، دمبک، دنبک یا َضرب) یکی از سازهای کوبه ای ایران است. این ساز پوستی، از نظر سازشناسی جزء طبل های جام شکل محسوب میشود که از این خانواده میتوان به سازهای مشابه مانند داربوکا در کشورهای عربی و ترکیه و همچنین زیربغلی در افغانستان اشاره کرد.
بدنه تنبک را در گذشته از جنس چوب، سفال و گاهی هم فلز میساختند، لیکن امروزه از جنس چوب میسازند.
* پوست
* دهانه بزرگ
* کاسه (تنه)
* گلویی (نفیر)
* دهانه کوچک (کالیبر)
قدمت تنبک با نامهای پهلوی دمبلک و تنبور به پیش از اسلام می رسد و طبق نظر دکتر معین دمبک صورت دگرگون شد ه همین نام است.
تمبک در چند دهه اخیر پیشرفت چشمگیری کرده و به عنوان سازی تکنواز و مستقل مطرح شده است. این پیشرفت مرهون تلاش استادان این ساز است که در این میان نقش استاد حسین تهرانی به قدری اهمیت می یابد که از او میتوان با عنوان پدر تنبک نوازی نوین ایران یاد کرد.
در جهانی ساختن این ساز، مرحوم ناصر فرهنگ فر، مرحوم امیر ناصر افتتاح، استاد محمد اسماعیلی- جهانگیرملک محمود فرهمند بافی، مرتضی اعیان، بهمن رجبی، آبتین اجاللی، جمشید محبی، بهمن رجبی، مجید حسابی، رضا قاسمی، شاهین مهاجری، کامبیز گنجه ای،محمد اخوان، فربد یدالهی، نوید افقه، پژمان حدادی، پدرام خاور زمینی و پژهام اخواص نیز نقش مهمی داشته اند.
دربار ه وجه تسمیه این ساز، هنوز یک رای نهایی حاصل نشده است. گروهی معتقدند که نام این ساز در اصل تنبک بوده و تبدیل آن به تمبک به دلیل قلب حرف «ن» ساکن به «م»، قبل از حرف «ب» است. مثل اتفاقی که در تلفظ واژه «شنبه» میافتد. اما گروهی دیگر اعتقاد دارند که صورت «تنبک» منشاء منطقی نداشته و به همین دلیل به اشتباه در میان مردم رواج یافته است.
اما در نوازندگی این ساز از تکنیک‌هایی به نامهای «تُم»، «بک»، «پلنگ» و «ریز» استفاده میشود؛ بنابراین چندان بعید نیست اگر نامگذاری «تمبک» بر اساس همین اسامی صورت گرفته باشد. از دیدگاه زبان‌شناسان واژه Tambourine که در زبان‌های اروپایی برای تمبک به کار می‌رود از واژهٔ تنبور پهلوی وام گرفته شده‌است.