در
این قسمت ساز صدای تولید شده ، از برخورد مضراب با سیم ها تشدید می گردد و
در اثر چنین تشدیدی صدای موسیقی ایجاد میشود . کاسه سه تار( اغلب با
استفاده از چوب درخت توت ) و به دو روش ساخته میشود :
روش اول که در
گذشته به علت کمبود امکانات صنعتی بیشتر است ، تراشیدن تنه درخت توت و خالی
کردن آن بوده است که سه تار تهیه شده به این طریق را اصطلاحا” یک تکه ،
یکپارچه یا کنده ای گویند . در این روش که امکانات صنعتی و کارگاهی کمتری
اقتضاء میکند ، سازنده ساز در تهیه کاسه با تحمل زحمت و سختی بیشتری مواجه
است . مشکلات این طریق ، گذشته از صرف وقت و نیرو برای کندن (تراشیدن) چوب ،
به رعایت هماهنگی قطر کاسه در تمام قسمتها و مسائلی از این دست ارتباط
دارد .
روش دوم که امروزه بیشتر استفاده میشود ، ساختن کاسه سه تار از
تکه چوبهای بریده شده (ترکه) است که سه تار تهیه شده به این طریق به سه تار
ترکه ای معروف است . طبعا تهیه کاسه سه تار به هر کدام از دو شیوه مذکور
با مشکلاتی همراه است . در این روش گرچه مشکلاتی چون هماهنگی قطر قسمتهای
کاسه بسادگی قابل حل هستند ، با این حال سازنده ساز با مشکلات دیگری از
قبیل وصل درست اجزا (ترکه ها) سر و کار دارد .
نقش عمده کاسه ، در سه
تار ، تشدید صوت است . تشدید را میتوان به فرایند افزایش و آهنگین شدن
ارتعاشات صوتی پدید آمده توسط ابزاری غیر از ابزار مولد صوت تعبیر نمود .
این ابزار در سازهای مختلف ، متفاوت است . در سازهایی چون سه تار ، تار و
سنتور ، تشدید بوسیله کاسه یا جعبه و در سازهایی مانند نی ، تشدید به وسیله
لوله ساز انجام میپذیرد . بدیهی است که در سازهای کوبی یا ضربی مانند تنبک
نیز فرایند تشدید وجود دارد اما بواسطه موسیقایی نبودن صوت اینگونه سازها ،
آهنگین بودن صوت در آنها مصداق ندارد .
کاسه سه تار در دو اندازه بزرگ و کوچک ساخته میشود .
کاسه سه تار با صفحه چوبی پوشانده می شود . در قسمت پشت کاسه سیم گیر نصب
می شود و بر روی صفحه ، خرک قرار میگیرد . در مورد هر کدام از این اجزا
توضیح کوتاهی می دهیم :
صفحه بطور افقی بر روی کاسه قرار می گیرد . جنس صفحه هم از چوب درخت توت است .
خرک بطور افقی بر روی صفحه قرار می گیرد و سیمها روی آن واقع میشود . طول مفید و قابل استفاده سیم از شیطانک تا خرک است . در واقع بدون وجود خرک ، استفاده از سیمها غیر ممکن میشود زیرا برای امکان به ارتعاش درآمدن سیمها ، لازم است از صفحه فاصله داشته باشند .
در قسمتت انتهایی کاسه ، سیم گیر قرار میگیرد و سیمهای سه تار به آن وصل میشوند .